سرقفلی
سرقفلی واژه‌‌‌ای که شاید خیلی از ما به گوشمان برسد و همواره این سوال پیش بیاید که سرقفلی یعنی چه ؟
شاید بارها در بازار تهران یا کرج یا هر شهر دیگری این واژه بسیار شنیده می‌شود واقعاً آیا کسانی که از این واژه استفاده می‌کنند می‌دانند معنای آن چیست ؟
آیا این واژه همان حق کسب و پیشه و تجارت می‌باشد ؟
ابتدا در عرف تجار و بازرگانان به کار می‌رفت تا اینکه ابتدا در قانون سال ۱۳۳۹ و سپس در قانون سال ۱۳۵۶ این واژه وارد شد .
هم اکنون بخشی از دعاوی و شکایات حول این محور می‌گردد .
مالک ملک قصد دارد نسبت به تخلیه مستاجر اقدام کند
اما ریالی به مستاجر بابت سرقفلی ندهد یا حداقل مبلغ را پرداخت کند
و از آن سوی دیگر مستاجر نیز میلی به تخلیه مورد اجاره ندارد و در قبال آن حاضر است با مبلغ گزافی مورد اجاره را در قبال سرقفلی پرداخت نماید.
این موضوع اختلافات اساسی مابین مستاجر و موجر ایجاد نموده که فعلاًخارج از این مقال می‌باشد.
حال می‌توان این واژه را از نظر دکترین و علمای حقوق که تعاریف متفاوتی را ارائه نمودند به شرح ذیل بیان داشت:
مرحوم دهخدا اولین رئیس دانشکده حقوق دانشگاه تهران در فرهنگ خود سرقفلی را چنین تعریف نموده :
چیزی که از کرایه دار دوکان بگیرند و آن مزد گشودن قفل است که داخل در کرایه نیست
دکتر جعفری لنگرودی در دانشنامه حقوقی خود آوردن که پولی که مستاجر ثانی به مستاجر سابق در موقع انتقال بلاعوض می‌دهد
و همچنین مستاجر اول به موجر یا مالک می‌دهد .
در حقوق ایران سرقفلی عبارت است از
اینکه حقی که تاجر یا صنعتگر در نتیجه جلب مشتری و شهرت و فعالیت خود برای محل کار خود ایجاد می‌کند .
از نظر اینجانب آنچه که نزدیک به تعریف سرقفلی می‌باشد
نظر مرحوم دهخداست و سرقفلی نسبت به حق کسب و پیشه متفاوت می‌باشد
چرا که سرقفلی مبلغی است که مستاجر از ابتدا به موجر پرداخت می‌کند
و این جدای از مبلغ اجاره بهاست همانگونه که دکتر لنگرودی نیز اینگونه تعریف نمودند .
اما حق کسب و پیشه حقی است که بازرگان و کاسب نسبت به محل به جهت اقدام در
اجاره، شهرت و جمع‌آوری مشتری ایجاد می‌نماید .
در رویه قضایی گاه سرقفلی و حق کسب و پیشه در یک مفهوم قرار می‌گیرند و گاه متفاوت از همدیگر !
منبع :وکیل الرعایا